Bijzondere aanwinst voor het Stadsarchief

7 maart 2024

Het Stadsarchief is twee bijzondere documenten van de Ieperse minderbroeders rijker.

De minderbroeders of franciscanen vormen vanaf de 13de eeuw een kloosterorde in Ieper. We weten niet precies wanneer ze zich hier komen vestigen. Ze moeten hier al voor 1249 geweest zijn, zo blijkt uit een brief van bisschop Petrus van Albano aan de ‘gardiano fratrum minorum in Ypra’ gedateerd op 1 oktober 1249.

Op 1 november 1255 richt Paus Alexander IV zich tot de bisschop van Terwaan met de opdracht er over te waken dat de minderbroeders een klooster konden bouwen in de stad. Het voorziene terrein bevindt zich in het noordelijke deel van Ieper tussen de huidige Diksmuidestraat, Cartonstraat en Lange Torhoutstraat.

Fragment uit het stadsplan van Thevelin en Destré met centraal het klooster van de minderbroeders (situatie omstreeks 1500).
© Collectie Yper Museum 

Tijdens het Beleg van Ieper in 1383 smeken de Ieperlingen om hulp bij het beeld van Maria in de minderbroederskerk. Na het opbreken van het beleg, schrijft men het vertrek van de belegeraars toe aan de bescherming van Maria. Uit dankbaarheid wordt elk jaar een ommegang georganiseerd. Vier minderbroeders dragen het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Tuine in de processie.

Deze kopergravure van Guillaume du Tielt van 1610 beeldt de eerste processie uit ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van Tuine. De minderbroeders dragen het beeld van Onze-Lieve-Vrouw.

Het oudste stuk van de schenking dateert van 13 augustus 1488. Het is geschreven op perkament. De Ieperse minderbroeders en de leden van de gilde van Onze-Lieve-Vrouw van Tuine binnen hetzelfde klooster, bepalen in het document welke kerkelijke diensten de gilde zal organiseren. Om de diensten te laten doorgaan, roepen ze op tot het geven van aalmoezen.

Het tweede stuk dateert van het begin van de 18de eeuw. Het is een afschrift uit het zogenaamde 'Register der Ieperse minderbroeders' van 1677 dat bewaard wordt in het Stadsarchief van Gent. In dit document wordt de processie van Onze-Lieve-Vrouw van Tuine beschreven. Ook de discutabele nota dat het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Tuine in 1578 door een Ieperse poorter Van Bolcke zou gered zijn, is overgenomen.

Deze documenten waren in privébezit van de uitgeweken Ieperling William Slosse. Samen met zijn echtgenote besloot hij om ze te schenken aan het Stadsarchief. Zo blijven de documenten, die een inkijk geven in het kloosterleven van de minderbroeders, in optimale omstandigheden en in eigen streek bewaard.

Het Stadsarchief zal deze bijzondere archiefstukken onderbrengen in de collectie ‘Ieperse aanwinsten’. Deze collectie bevat ancien régimestukken die een historische studie over diverse aspecten van de stad Ieper mogelijk maken.